Chúc mừng sinh nhật Ba!

Biển xanh như người tình
Ta nằm cùng bãi cát
Thư em không gửi được
Đành xếp giấy làm thuyền...

Những câu thơ ấy đã đi theo con
suốt chiều dài những tháng năm tuổi nhỏ
và sau này là những tháng ngày yêu đương thiếu nữ
ở Huế

Qua Ba, con đã biết đến mơ mộng, lãng mạn
cho dù đời sống có làm mình "lăn đời mỏi mệt"

Qua Ba, con đã biết đến một tình yêu thật sự là gì
vì cho dù
"nếu cho anh thêm một lần rồ dại
anh vẫn ngậm ngùi... cầm lấy tay em"

Con sống với ý niệm
"Sống mà gặp nhau đã đẹp vô cùng"
để con không còn mang trong lòng những hận thù
với những ai đã làm con tổn thương
và làm con biết nâng niu hơn
với những gì con đang có trong tay

Cũng như Mimi
con thích bài "Nịnh vợ ca" của Ba
vì con đã thấy Ba gói ghém tình yêu sâu rộng
của Ba dành cho Me
vào trong bài thơ đó
Và con cũng đã từng mơ mộng
rằng con cũng có ai đó
sẽ yêu thương con
để vẫn luôn trở về cùng con
sau những chếnh choáng cơn say
sau những bấp bênh của đời sống
hay sau những lỗi lầm do con gây ra...

Sáng nay
Một sáng heo may
Con thức giấc ở một nơi rất xa quê nhà
Con nhớ lại những câu thơ của Ba
Và con thấy mình được xoa dịu rất nhiều nỗi nhớ nhà
Và con vẫn thấy Ba Me và ngôi nhà ở Huế của con
vẫn ở bên con
vì
"dù cách biệt muôn trùng"
con vẫn thuộc về nơi đó
nơi con đã lớn lên với những câu thơ của Ba...

Viết ngắn cho ngày 20 tháng 10 - ngày sinh nhật của Ba
Minou

Thi sĩ là gì vậy Ngoại? (Entry của cu Bi gửi Ông Ngoại)

Con nghe mấy hôm nay nhiều người xôn xao... nói Ngoại là thi sĩ. Thi sĩ là gì vậy Ngoại? Ở trong sách con thấy người ta viết từ thi sĩ dưới những bài thơ... Còn mẹ con thì nói thi sĩ là những người vừa hiểu cuộc đời vừa không hiểu cuộc đời.. Thi sĩ cứ thả hồn mông lung và mơ hồ, thi sĩ chẳng biết tính toán hơn thua, thi sĩ không khi nào thực tế...

Vậy thì con thấy Ngoại là thi sĩ thật... Khi mẹ con mới sinh con, Bà Ngoại lo mang ném, lá trầu, dầu tràm ở Huế vào... Còn Ngoại thì lại chỉ gửi cho mẹ con một bức thư, Ngoại đúng là không thực tế chút nào... Ngoại viết gì mà làm mẹ con khóc, có phải Ngoại nói có con ra đời là một hạnh phúc không so sánh được, và cũng là một trách nhiệm mẹ bắt đầu có với cuộc đời... Khi mẹ mang thai con, Ngoại đóng gói gửi giúp Bà Ngoại mấy lời căn dặn lẩm cẩm bằng phát chuyển nhanh, cuốn sách nuôi con đầu lòng... Còn bản thân Ngoại thì lại chỉ dặn mẹ con: từ nay cười là cười cho cả 2 người (cho cả con), khóc là buồn cho cả 2 người (lại có con), hít thở là hít thở cho cả hai người... ngắm một cái hoa là ngắm cho cả con nữa...

Qua Ngoại, con được biết về chùa ở Huế, Ngoại dắt con lên chùa mỗi ngày khi con ra Huế, ngày nào cũng vậy, Ngoại đưa cả cái dùi cho con đánh chuông, Ngoại chỉ cho con ông Thầy tu, người mà con không bao giờ hiểu vì sao lại không được ở bên mẹ, và lại dặn con luôn phải thương mẹ, cầu nguyện cho mẹ... Ở Huế, thay vì mải miết sà vào những quán cơm hến, bánh bèo, bánh canh như mẹ con, con lại có những chuyến phiêu lưu ở đồng quê Huế... Được Ngoại chở về làng Nam Phổ, làng Phú Mậu, được tận tay sờ vào cây lúa, tận mắt nhìn thấy cánh đồng, và còn chơi bầu cua tôm cá nữa... Nói thật, con chẳng biết gì cả, con chỉ thích cảm giác phiêu lưu được Ngoại chở bằng xe Honda đi xa Huế, nhưng con lại nhớ mãi những chuyến đi ấy.

Ngoại à, còn một điều này nữa, con phát hiện có lẽ thi sĩ là người không sợ chết... Vì lúc con nghịch ngợm không nghe lời Ngoại, con không chịu ngủ trưa, con đòi xem băng đĩa... Ngoại lấy cái dao trong bếp, Ngoại chĩa vô bụng và nói: Ông muốn tui chết không, ông muốn tui chết không? Chắc Ngoại còn nhớ lúc đó con đã làm gì, đúng không... Con cười và bỏ đi ra ngoài sân...

Ngoại à, Ngoại vẫn tiếp tục là thi sĩ nhé, để có thể con tiếp tục được hưởng những cái lông bông của Ngoại...

Sài Gòn, tháng 10 năm 2008
Bibi - Con trai của Mimi

* Hình trên được chụp vào năm 2001 - khi Ông Ngoại vào Sài Gòn thăm Bi khi Bi được vài tháng tuổi.

Trích tựa tập thơ "Sóng Vỗ Mạn Đời" - Đỗ Hồng Ngọc

... Tôi yêu cái hồn nhiên mà cũng rất lạc quan trong thơ Phan Như:

Nào có can chi đời hữu hạn
sống mà gặp nhau đã đẹp vô cùng
Nào có can chi đời lận đận
Giữa trái tim ta có nụ cười hồng

Có lẽ chính vì thế mà P.N. làm thơ. Làm thơ cho tình, làm thơ cho mình và làm thơ cho bạn bè anh em. Thơ như một giải thoát.

Thơ Phan Như chân thật, không làm dáng, kiểu cách. Thơ anh như rót
tự đáy lòng mình. Không có kỹ thuật cầu kỳ, hình ảnh chải chuốt mà đôi khi âm điệu như có cái gì quen thuộc nhưng vẫn làm ta mãi bâng khuâng:

Thôi xin chào đôi mắt màu rêu
Đã ngậm ngùi xa dấu nhìn theo
Tôi đâu dám phụ phàng chi mấy
Nhưng ra đi là chuyện đã liều.

Tôi là người thầy thuốc, bạn anh, không phải là người làm thơ thứ thiệt, vậy mà anh đã tin cậy gởi Sóng Vỗ Mạn Đời, bản thảo tập thơ đầu tay nhờ tôi viết đôi dòng cảm nghĩ, cho nên "tôi đâu dám phụ phàng chi mấy" bèn có đôi lời...

BS.ĐỖ HỒNG NGỌC
(Trích tựa Sóng Vỗ Mạn Đời, NXB Đà Nẳng 1999)

Tuyển tập thơ Phan Như

Tôi đi qua nhà em bằng đôi Cà Khêu (*)
Sóng vỗ mạn đời (*)
Năm năm mắt vẫn xanh màu biếc
Chiếc bóng màu xanh
Tình yêu của một cây lúa
Nón
Guốc vông
Có chi đâu ngoài niềm chân thật
Tiễn em ODP
Tình ca của một quán Cà phê (*)
Sống mà gặp nhau đã đẹp vô cùng
Con đường trước cổng Trường Đồng Khánh
Nụ cười em bỏ quên (*)
Sonata
Bỏ vợ đi tu
Nịnh vợ ca (*)
Cùng với nước mây
Ném cuội lên mây
Sen Tịnh
Ve sầu
Giã biệt Tinh Châu
BILLARDS
Hoá thân (*)
Phố chim
Bài thơ hôm nay
Như là

Thơ làm đang lúc kẹt xe

Nấm Tràm

Kính gửi Tuy Hoà

Nhật Thực

(*): Những bài đã được chuyển ngữ sang tiếng Pháp hoặc tiếng Anh

La Ballade d'un Cafe - Ngô Vũ Dao Ánh

... Ngày tắt nắng chim bay về cuối phố
Phố sẽ xanh thêm mấy dặm dài
Tôi vẫn bán cà phê pha với gió
để ưu phiền vỗ nhẹ cánh tình bay...

Có lẽ tác giả đã có ý in tập thơ cho giống như một quyển vở tập học trò? Làm nhớ lại một thời thơ ấu đã qua ở Huế. Những lời thơ thì rất nhẹ nhàng hiền hậu. Phần traduction cũng khá trung thực với lời Việt.

Cảm ơn anh đã gởi Thân Trọng Mẫn món quà thật dễ thương này...

... Anh đi tìm em như đi tìm chim
dù đêm về còn một que diêm
đốt tâm can soi đời mất mát
vẫn thấy nụ cười em lỡ bỏ quên...

Trời ở Huế bây giờ đang là mùa gì thế? Có những ngày âm u dịu dàng gió mà ngày xưa mình vẫn gọi là đẹp trời không?

Cali - tháng 9 năm 2008
Ngô Vũ Dao Ánh

Như là...

Tôi như chiếc giày há mỏ
ngậm cỏ chờ sương
Em đi qua chiều hương ngai ngái
thèm nhớ trăm năm
mà tôi đâu dám gọi
Thì em cứ như là
Thì tôi cứ như là
Như thế
Như Như

Tôi đem chiếc giày lá cỏ
thả xuống sông xưa
Em đi qua chiều không ngoảnh lại
giọt nắng đong đưa
mà tôi đâu dám hái
Thì em cứ như là
Thì tôi cứ như là
Như thế
Như Như

Phan Như

Sống mà gặp nhau đã đẹp vô cùng - Mimi viết cho Ba

Vậy là hôm nay đọc lại hết tất cả những bài thơ của Ba. Những bài thơ mà suốt cả tuổi thơ con đã thuộc lòng, nhưng đến bây giờ mới hiểu.

Tôi cầm một cọng liên xanh
nhớ em bàn tay công chúa
đã dịu dàng gõ vào trái tim
cho đến khi máu úa

Hồi nhỏ chỉ đọc lui đọc tới, thuộc lòng những vần điệu đến nỗi thân quen, và tưởng là mình "biết" bài thơ đó, "hiểu" bài thơ đó... Thật ra chỉ vì mình thuộc lòng, nên nó trở thành một phần của tuổi thơ của mình mà thôi, không còn khái niệm hiểu hay không nữa. Nhưng hôm nay đọc lại và cảm nhận cái thân thuộc cũ kĩ ấy, thật ra là hôm nay mình mới "biết", mới "hiểu", như đọc lần đầu... Đúng là ba mươi mấy năm sống ở đời con mới hiểu được: có những thứ dịu dàng như một cành hoa thôi, nhưng có thể làm tim mình ứa máu.

Con đọc lại bài thơ Nịnh vợ, có thể nói rằng đây là bài thơ hay nhất của Ba (theo ý con), và thấy sao lại có thể lãng mạn và nên thơ như thế. "Em giăng hai đầu nắng nhạt, buộc một gót chân chim"... Nhưng mà nó cũng mô tả rất thật cái hình ảnh ba mặc cái áo sơmi xanh đậm, vải lanh lỏng lẻo... Mỗi chiều ba uống rượu say rồi vẫn lết về nhà... mặc dù con chưa bao giờ thấy me "chong đèn một ngọn" chờ... Mà hình ảnh "chong đèn một ngọn" là những đêm nhà mình thắp đèn dầu leo lét, me và 2 đứa ngồi giữa nhà tụng kinh mong bình an cho Ba trong những ngày Ba đi vắng xa... Con lại vẫn thuộc lòng bài kinh và không thể không viết ra đây...

Đại từ đại bi
thương xót chúng sanh
đại hỉ đại xả
cứu vớt muôn loài..

Những vần điệu gắn liền với tuổi thơ, và có thể là vì như thế mà tụi con biết mơ mộng, lãng mạn, và cũng biết lạc quan cho đến ngày hôm nay.

Chiều nay con gửi bài thơ "Sống mà gặp nhau đã đẹp vô cùng" cho một người bạn thân, người đang lao đao vì business gần như phá sản.. thì con mới biết những bài thơ của Ba có giá trị không chỉ là những bài thơ, mà còn giúp con kết nối với người khác, và biết đâu sẽ xoa dịu được cho một ai đó...

Con từng nhớ lần đầu tiên con cố gắng đánh máy bài thơ của Ba, rồi in ra, đi ép gỗ, có cái hình sóng vỗ mạn đời, cũng là quà sinh nhật cho ba, cách đây khoảng 10 năm... Hôm nay Minou làm lại chuyện này và con thấy sống lại những ngày tuổi nhỏ, đồng thời thấy mình đã lớn hơn rất nhiều...

Mong rằng Ba sẽ tiếp tục dành thời gian để viết, nếu Ba biết được những bài thơ của Ba có ý nghĩa với con như thế nào....

Sài gòn, tháng 10 năm 2008
Mimi - con gái lớn

Bài thơ hôm nay

Bài thơ tôi viết hôm nay
chỉ đáng vứt vào sọt rác
nếu sáng mai tình cờ đi qua cánh đồng
hoa tím chân em mắc cỡ
thơ không bằng nữa cọng rơm
những buổi chiều mùa đông
thơ không hong vàng sợi nắng
trên tóc người hoa bưởi rưng rưng

Vẫn biết sống là không ngoài niềm dối trá
người gặp nhau nhìn nhau
ôi những nụ cười đóng hộp
tôi vẫn bàng hoàng đôi mắt em thuỷ tinh
những sớm mai nắng vàng hơn lụa
tôi dắt xe đi làm
(vì đời là phải dắt xe đi làm)
a! vườn nhà ai đoá hường mới nở
tôi bèn quên chuyện mánh mung

Chiếc cầu bắc qua dòng nước xoáy
tôi vẫn di ngang qua nhà em
bài hát nào tôi không thể quên
ngồi bên bờ nước đục
con cá vàng sủi bọt mất tăm
em ra đi bỏ tôi làm du đảng
khi nhe răng khi ngoác miệng cười
xin cám ơn từng cái bĩu môi
tôi bắt tay cuộc đời hết sẩy

và khi đêm đã về
vui với bạn bè vài ly rượu cay
đi ngang một nhịp cầu nước xoáy
tôi vẫn biết
trên nền trời nghìn sao lấp lánh
có đôi mắt em đang nhìn tôi

Phan Như

Phố chim

Em đã xa xôi ngoài ấy
có còn nhớ phố nhiều chim
cây lá dễ quen như người
áo phơi hai đầu nắng đổ
mái nhà xúm xít thân quen

Em đã xa xôi ngoài ấy
có còn nhớ phố nhiều sông
thăm ai qua mấy dốc cầu
đang đi tưng bừng phố xá
tình cỡ ngõ vắng mênh mông

Làm sao mà em vội quên
thành phố rất nhiều trái tim
có đường ngọt tan giọng cười
trái cây lấn ra ngoài chợ
gọi nhau cần chi biết tên

Làm sao mà em vội quên
giận nhau chưa tàn que diêm
mưa tan không kịp tiếng cười
thành phố bừng cơn nắng hạ
em đành bỏ mộng sầu riêng

Phan Như

Hoá thân

Tôi như con bướm rừng điệp sắc
xác xơ giữa lá thu vàng
khép hờ đôi cánh nhạt
sống giữa đời mất mát
mà thèm một cuộc hoá thân

Thuyền không gian vượt quá nghìn trùng
tôi vẫn xa em chỉ một sợi tóc
có bao giờ để tay lên ngực
em đếm nhịp thời gian
để nói lời chân thật
máu một dòng đâu thắm nổi trăm năm

Tôi lại như con bướm ngàn
bỏ quên đôi cánh nhạt
khi mùa xuân trở về
bỗng lá rừng đổi sắc
sống giữa đời ngơ ngác
tôi đã thua cuộc trốn tìm

Phan Như

Métamorphose


Je ressemble à un papillon versicolore de la forêt
dépouillé au milieu des feuilles d’automne jaunies
les ailes délavées à demi fermées
ayant tant perdu au sein de la vie
d’une métamorphose j’ai tellement envie.

La barque s’éloigne à mille lieues
je suis loin de toi de l’intervalle d’un cheveu
as-tu jamais compté la mesure du temps
en mettant la main sur la poitrine
pour dire un mot de vérité
le sang est-il d’un rouge vif à l’éternité ?

Je ressemble encore à un papillon de la montagne
abandonnant ses ailes décolorées
Quand revient le printemps
les feuilles des forêt changent de couleur sur-le-champ
Désorienté, au sein de la vie
dans ce jeu de cache-cache j’ai vraiment perdu.

Traduit par THÂN TRỌNG SƠN

Billards

Em một mình giữa chốn xanh xao
nụ hôn chờ anh màu đỏ
hạnh phúc không đi bằng đường chim bay
nên ta lăn những vòng trăn trở
dù xa nhau chỉ là gang tay

Em bàng hoàng cuối góc tường rêu
anh loay hoay đường ngang ngõ tắt
chút ngập ngững lỡ hẹn mưa mau
xin bắt lấy phút xanh trời thoáng ngợp
anh lao nhanh đẹp cú thần sầu

Ta lăn đời bi ta lăn đời ta
cúi sát gom tình đừng để phôi pha
em có ruổi rong chân trời góc biển
anh vẫn theo tình đỏ mộng đêm qua

Ta lăn vòng nhớ ta lăn vòng quên
đuổi bắt chi hoài đời sao chưa yên
xin đặt tim ta một vòng sấp ngửa
dù sẽ tan tành một trận yêu em

Phan Như