Tôi đón nhận “Thơ Phan Như” như đón
nhận một người bạn cũ, xa nhau đã nhiều năm, bây giờ có nhân duyên được gặp
mặt.
Điều thứ
nhất tôi để ý ở “Thơ Phan Như” là ở đây tác giả không ghi tập thơ trước của
mình. Không biết vì vô tình quên hay cố ý quên. Nếu cố ý quên thì càng tốt. Tôi
vẫn nghĩ từ bỏ tác phẩm quá khứ của mình là dấu hiệu mũi tên hồng ”trực chỉ”
đến những cái chưa biết được trước của đời mình đang sống. Sống, là làm thơ. Chúng
ta đang sống trong thời kỳ lạm phát: lạm phát đủ thứ..., lạm phát thơ, lạm phát
Thiền... Chúng ta thấy có lạm phát vì chúng ta thấy có Thi sĩ và Thơ. Thi sĩ
làm ra thơ. Hay là, thơ làm ra thi sĩ? Cứ loay hoay mãi với những câu hỏi vu vơ
như vậy, thì rồi chẳng ra cái gì với cái gì nữa”.
“Thơ Phan Như” được làm thành một
khối.Sắc nét. Nói thẳng. Cô đọng. Điểm một nụ cười rất nhẹ, thơ Phan Như còn là
tấm lòng trắc ẩn, và xót thương những bất cập của kiếp người, những yếu đuối của
nhân sinh.
Lời của Thơ
Phan Như là lời kinh Đại Thừa.
Phan Như với:
Giữa muôn
kinh nghìn luận
Tìm
mãi một con sào
Xô
giòng vượt sóng
Chỉ
là xô nguyệt tìm trăng.
Cái quý ở”Thơ Phan Như”, tác giả vẫn
là người”ngồi xem mộng”(trang 23). Mà đã là kẻ ngồi xem mộng thì không phải một
lần mà nhiều lần thấy hoàn cảnh giới hạn của kiếp người:
Con cáo lột da
...phơi mộng
Còn
lưa ngón tay xương trắng
Chỉ
Bắc tìm Nam. (trang 23)
Nói là ”tìm”_mà thật ra không tìm. Chúng
ta xuống với thế gian,tìm cho ra một người Bạn đã khó, tìm được một câu thơ hay
càng khó hơn. Tôi”hoảng sợ”khi thấy một người đã chiêm nghiệm cái tình cảnh:
Lơ ngơ ngồi bên
sông nước
Hỏi
rằng có một chiếc đò ngang. (trang 41)
Vậy mà vẫn còn nói và nhắc tới “Ân
Sư”:
Con đã cầu xin
Sức
mạnh nghìn cân
Cho
một lần vượt thoát. (trang 5)
Ân Sư là ai?
Vượt thoát
cái gì?
Và rất thành thật,tôi cũng rất vui
mừng khi thấy Phan Như kết thúc”Ân Sư” bằng một câu thân thuộc, đơn giản:
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni
Phât! (trang 6)
Ở trên tôi có nói “Thơ Phan Như” là
lời kinh. Quả thật có như vậy.Chỉ đọc hai câu viết trong ngoặc đơn:
( Mẹ bế qua sông thời
thơ dại
Bây
chừ sông vẫn thấy như xưa. ) (trang 39)
Là có thể thấy được tất cả cái tinh
tuý của toàn thể bộ Kinh Liễu Nghĩa Mật Nhân Thủ Lăng Nghiêm vậy.
Tôi yêu những câu thơ tầm cỡ như:
Lo gì mắt
nhậm,ngại gì hoa không
Giựt
mình tai nghe tiếng gọi vô cùng. (trang
19)
Sân,Si có chi đáng sợ đâu!
Đáng sợ
nhất là những thứ. : tự cho mình là thánh nhân,hiền triết...
Càng đáng
sợ hơn là những kẻ ngỡ rằng mình đạt tình đạt lý,đốn ngộ.
Thôi mặc ai người
có đôi mắt tỏ
Riêng
tôi tìm Em trên đoá hoa Không. (trang
18)
Chữ Em viết hoa đi kèm chữ”Không”
mầu nhiệm.
Cần lưu ý sự chi chút và tình yêu
của Phan Như dành cho thế giới tam thiên đại thiên này.
“Thơ Phan Như” có những câu rất
đẹp.Chẳng hạn như câu:
Kinh thư có ấm
bàn tay ngọc
Dốc
núi xin đừng đau gót chân
Tôi
sống dù muôn nghìn chua xót
Vẫn
một phương trời Quan Thế Âm. (trang 21)
Cũng là kẻ tri âm, tình tri kỷ với
người xưa ”Vọng mỹ nhân hề thiên nhất phương”(Tô Đông Pha) đó thôi.
Đọc Thơ Phan Như, tôi rất hạnh
phúc. Lý do: tôi bắt gặp được những câu thơ hay nhất của thời đại chúng ta
đương sống. Chẳng hạn như câu:
Chưa
múa nổi Mai Hoa quyền
Học
đòi luận kiếm Hoa Sơn. (trang 29)
Hay:
Thêm một chút heo
may
Thêm
một ít nắng vàng
Nấu
bát canh Mùa Thu
Mẹ
ơi
Đắng! (trang 16)
Thơ không có chữ. Thiền không có
câu.
Viết như thế này là rườm lời đối
với tác giả rồi.Cũng là làm cái việc mới đầu xem ra rất lẩm cẩm nhưlà”xúc tuyết
đổ xuống giếng” hay là”khen ông Nghè tốt áo” mà thôi. Có chăng, sự thành tâm
cứu vớt tình cảnh đó. Phải chăng, cũng vì Phan Như và tôi đều đã đến cái lúc
cúi đầu trông xuống đất đều thấy mình không còn trẻ!
Huế,
26-2-2014
Tường
Phong Nguyễn Đình Niên