Friday, February 28, 2014

Đọc “thơ Phan Như”




Tôi đón nhận “Thơ Phan Như” như đón nhận một người bạn cũ, xa nhau đã nhiều năm, bây giờ có nhân duyên được gặp mặt.

            Điều thứ nhất tôi để ý ở “Thơ Phan Như” là ở đây tác giả không ghi tập thơ trước của mình. Không biết vì vô tình quên hay cố ý quên. Nếu cố ý quên thì càng tốt. Tôi vẫn nghĩ từ bỏ tác phẩm quá khứ của mình là dấu hiệu mũi tên hồng ”trực chỉ” đến những cái chưa biết được trước của đời mình đang sống. Sống, là làm thơ. Chúng ta đang sống trong thời kỳ lạm phát: lạm phát đủ thứ..., lạm phát thơ, lạm phát Thiền... Chúng ta thấy có lạm phát vì chúng ta thấy có Thi sĩ và Thơ. Thi sĩ làm ra thơ. Hay là, thơ làm ra thi sĩ? Cứ loay hoay mãi với những câu hỏi vu vơ như vậy, thì rồi  chẳng ra  cái gì với cái gì nữa”.

“Thơ Phan Như” được làm thành một khối.Sắc nét. Nói thẳng. Cô đọng. Điểm một nụ cười rất nhẹ, thơ Phan Như còn là tấm lòng trắc ẩn, và xót thương những bất cập của kiếp người, những yếu đuối của nhân sinh.

            Lời của Thơ Phan Như là lời kinh Đại Thừa.
           
Phan Như với:
                                   Giữa muôn kinh nghìn luận
                                    Tìm mãi một con sào
                                    Xô giòng vượt sóng   
                                    Chỉ là xô nguyệt tìm trăng.
           
Cái quý ở”Thơ Phan Như”, tác giả vẫn là người”ngồi xem mộng”(trang 23). Mà đã là kẻ ngồi xem mộng thì không phải một lần mà nhiều lần thấy hoàn cảnh giới hạn của kiếp người:
                                   
Con cáo lột da ...phơi mộng
                                    Còn lưa ngón tay xương trắng
                                    Chỉ Bắc tìm Nam. (trang 23)
           
Nói là ”tìm”_mà thật ra không tìm. Chúng ta xuống với thế gian,tìm cho ra một người Bạn đã khó, tìm được một câu thơ hay càng khó hơn. Tôi”hoảng sợ”khi thấy một người đã chiêm nghiệm cái tình cảnh:
                                   
Lơ ngơ ngồi bên sông nước
                                    Hỏi rằng có một chiếc đò ngang. (trang 41)

Vậy mà vẫn còn nói và nhắc tới “Ân Sư”:
                                   
Con đã cầu xin
                                    Sức mạnh nghìn cân
                                    Cho một lần vượt thoát.  (trang 5)
           
Ân Sư là ai?
           Vượt thoát cái gì?
           
Và rất thành thật,tôi cũng rất vui mừng khi thấy Phan Như kết thúc”Ân Sư” bằng một câu thân thuộc, đơn giản:
                                   
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phât!  (trang 6)
           
Ở trên tôi có nói “Thơ Phan Như” là lời kinh. Quả thật có như vậy.Chỉ đọc hai câu viết trong ngoặc đơn:
           
                                    ( Mẹ bế qua sông thời thơ dại
                                    Bây chừ sông vẫn thấy như xưa. ) (trang 39)

Là có thể thấy được tất cả cái tinh tuý của toàn thể bộ Kinh Liễu Nghĩa Mật Nhân Thủ Lăng Nghiêm vậy.
           

Tôi yêu những câu thơ tầm cỡ như:
                                   
Lo gì mắt nhậm,ngại gì hoa không
                                    Giựt mình tai nghe tiếng gọi vô cùng.  (trang 19)
           
Sân,Si có chi đáng sợ đâu!
           Đáng sợ nhất là những thứ. : tự cho mình là thánh nhân,hiền triết...
            Càng đáng sợ hơn là những kẻ ngỡ rằng mình đạt tình đạt lý,đốn ngộ.
                                   
Thôi mặc ai người có đôi mắt tỏ
                                    Riêng tôi tìm Em trên đoá hoa Không.  (trang 18)
           
Chữ Em viết hoa đi kèm chữ”Không” mầu nhiệm.
        
Cần lưu ý sự chi chút và tình yêu của Phan Như dành cho thế giới tam thiên đại thiên này.
           
“Thơ Phan Như” có những câu rất đẹp.Chẳng hạn như câu:
                                   
Kinh thư có ấm bàn tay ngọc
                                    Dốc núi xin đừng đau gót chân
                                    Tôi sống dù muôn nghìn chua xót
                                    Vẫn một phương trời Quan Thế Âm.  (trang 21)
           
Cũng là kẻ tri âm, tình tri kỷ với người xưa ”Vọng mỹ nhân hề thiên nhất phương”(Tô Đông Pha) đó thôi.
           
Đọc Thơ Phan Như, tôi rất hạnh phúc. Lý do: tôi bắt gặp được những câu thơ hay nhất của thời đại chúng ta đương sống. Chẳng hạn như câu:
                                    
                                    Chưa múa nổi Mai Hoa quyền
                                    Học đòi luận kiếm Hoa Sơn. (trang 29)

Hay:                           
                                   
Thêm một chút heo may
                                    Thêm một ít nắng vàng
                                    Nấu bát canh Mùa Thu
                                    Mẹ ơi
                                    Đắng!  (trang 16)

Thơ không có chữ. Thiền không có câu.
           
Viết như thế này là rườm lời đối với tác giả rồi.Cũng là làm cái việc mới đầu xem ra rất lẩm cẩm nhưlà”xúc tuyết đổ xuống giếng” hay là”khen ông Nghè tốt áo” mà thôi. Có chăng, sự thành tâm cứu vớt tình cảnh đó. Phải chăng, cũng vì Phan Như và tôi đều đã đến cái lúc cúi đầu trông xuống đất đều thấy mình không còn trẻ!

                                                                        Huế, 26-2-2014
                                                            Tường Phong Nguyễn Đình Niên

No comments: